Prawa własności intelektualnej do tekstu dokumentu O. Chomachashvili

Proponujemy Państwu rozważenie i przedyskutowanie kwestii ochrony prawnej (w zakresie praw własności intelektualnej) tekstów, projektów dokumentów przygotowanych/napisanych/utworzonych przez pracowników w praktycznej działalności prawnej.

Załóżmy, że najczęstszą sytuacją jest sytuacja, gdy specjalista znalazł gotowy szablon tekstu umowy w otwartych źródłach informacji (strona open access, wydanie drukowane), uzupełnił go własnymi istotnymi informacjami i nie włożył żadnej pracy twórczej . W tej sytuacji nie mówimy o prawach intelektualnych, bo ich nie ma.

Położyć kres całej tej dyskusji argument, że wszelkie dokumenty prawne tworzone są w celu rozwiązania problemów praktycznych, mających na celu opisanie algorytmu działań, utrwalenie istotnych faktów prawnych i obowiązujących norm prawnych, które nie są chronione prawem autorskim . Jest to być może najkrótsza i najbardziej nieodwołalna odpowiedź na pytanie o odnalezienie praw intelektualnych w tekstach umów. Ale będziemy kontynuować.

Prawo własności intelektualnej chroni zewnętrzną formę twórczego wyrazu decyzji. A w dokumentach prawnych, w szczególności w tekstach umów, ważniejsza jest treść niż forma.

Rozważając szeroko rozumiane prawo autorskie, należy pamiętać, że każdy utwór jest chroniony bez względu na cel, a do ochrony wymagane jest minimum zainwestowanej kreatywności. Prawo autorskie nie chroni więc sposobu rozwiązania problemu, lecz właśnie chroni formę wypowiedzi, czyli tekst literacki. Dlatego praktyczna strona rozwiązania zadania, zestaw narzędzi prawnych zastosowanych w umowie (prawa i obowiązki stron, sankcje, gwarancje, środki zapobiegawcze, rozstrzyganie sporów) nie mogą rościć sobie ochrony praw intelektualnych. Ale forma wypowiedzi, sposób, w jaki zostały one określone w umowie, zastosowane oryginalne konstrukcje, twórcze formy wypowiedzi określone osobno w języku ukraińskim i osobno w tłumaczeniu mogą być chronione prawem autorskim.

Nie ulega wątpliwości, że komentarze do niektórych punktów czy klauzul umowy są odrębnym rodzajem twórczości. Komentarze takie mogą zawierać komponent naukowy, czyli nowe hipotezy dotyczące kwestii regulacji w sferze kontraktowej i prawnej, szczegółowe interpretacje nowości czy obowiązujące przepisy. W tym przypadku będzie to nowe naukowe dzieło literackie . W tym miejscu należy przypomnieć, że część utworu, z której można korzystać samodzielnie, jest uważana za utwór i oddzielnie chroniona.

Przypominamy również, że ustawa o prawie autorskim zawiera niewyczerpujący wykaz przedmiotów prawa autorskiego (art. 8 „Przedmioty prawa autorskiego” Ustawy Ukrainy „O prawie autorskim i prawach pokrewnych”) oraz wyczerpujący wykaz przedmiotów, które nie są chronione ( Artykuł 10 „Przedmioty nie podlegające ochronie” Ustawy Ukrainy „O prawie autorskim i prawach pokrewnych” ).

Nie podlega prawu autorskiemu:

a) ogłoszenia o bieżących wydarzeniach lub bieżących wydarzeniach, które mają charakter zwykłej informacji prasowej;

b) dzieła twórczości ludowej (folklor);

c) dokumenty urzędowe o charakterze politycznym, ustawodawczym, administracyjnym (ustawy, dekrety, uchwały, orzeczenia sądowe, normy państwowe itp.) wydawane przez organy państwowe w zakresie ich kompetencji oraz ich urzędowe tłumaczenia;

d) symbole państwowe Ukrainy, nagrody państwowe; symbole i znaki władz państwowych, Sił Zbrojnych Ukrainy i innych formacji wojskowych; symbole wspólnot terytorialnych; symbole i znaki przedsiębiorstw, instytucji i organizacji;

e) znaki pieniężne;

e) rozkłady ruchu, rozkłady audycji telewizyjnych i radiowych, książki telefoniczne i inne podobne bazy danych, które nie spełniają kryteriów oryginalności i podlegają prawu sui-generis.

Projekty symboli i znaków urzędowych określonych w punktach „d” i „d” pierwszej części art. 10 ustawy „O prawie autorskim i prawach pokrewnych”, do czasu ich oficjalnego zatwierdzenia, uważane są za utwory i podlegają ochronie zgodnie z tą ustawą.

Odrębnym ważnym aspektem przy tworzeniu tekstu umowy jest współautorstwo. Współautorzy to osoby, których wspólna praca twórcza stworzyła dzieło.

Tym samym prawa autorskie do utworu powstałego we współautorstwie należą do wszystkich współautorów, niezależnie od tego, czy utwór ten tworzy jedną nierozerwalną całość, czy składa się z części, z których każda ma niezależne znaczenie.

Relację między współtwórcami określa zawarta między nimi umowa. Zgoda na przystąpienie do oferty publicznej może być wykorzystana również w przypadku, gdy współautorzy zamierzają pracować na tym samym zasobie (np. InstaDoc oferuje autorom szablonów dokumentów do sprzedaży swoich prac, warunki współpracy są określone w Ofercie na łącze ) .

Jeżeli dzieło stworzone we współautorstwie tworzy jedną niepodzielną całość, wówczas żaden ze współautorów nie może bez wystarczających podstaw odmówić innym pozwolenia na publikację, inne wykorzystanie lub modyfikację dzieła.

Przypomnijmy, że istnieją umowy, które zawierają tajemnice handlowe, a ich tekst nie może być w rzeczywistości upubliczniony. Jego zawartość jest fizycznie chroniona przed ingerencją osób trzecich. W rzeczywistości jest sklasyfikowany. W takich umowach istnieją prawa intelektualne, ale są one chronione przez przedmiot własności intelektualnej – informację handlową. Sam fakt zakazu publikacji zamyka możliwość skutecznego korzystania z instytucji prawa autorskiego, choć istnieje możliwość ochrony utworów niepublikowanych przewidziana prawem.

Olena Chomachashvili, kandydat nauk prawnych, profesor nadzwyczajny, Instytut Badawczy Własności Intelektualnej Narodowej Akademii Nauk Ukrainy